Als een gezinshereniging slechts een vakantie is. En als je na de vakantie weer naar België moet, en je familie voor een tweede keer moet achterlaten. Maar eerst nog even genieten van het herwonnen familiegeluk. ‘Mijn tantes werken zich kapot gewoon om met de mond boven water te blijven.’
De Syrische acteur Roni Hossein is sinds zeven jaar, voor de oorlog, erkend als vluchteling in België. Hij moest zijn ouders, broer, zussen en de rest van het gezin achterlaten omdat hij als acteur vervolgd werd door het Assad-regime. Drie jaar geleden, tijdens de oorlog, vluchtte zijn gezin uit Aleppo en werden ze na vele obstakels in België als vluchteling erkend. Het pijnlijke vluchtverhaal lees je hier. Nuri, de vader van Roni’s moeder Nazmiyah, bleef met Nazmiyah’s vier zussen achter in Syrië. Samen met Roni bezocht ik Nuri en de zussen vorige zomer nog in Syrië en ondervonden we er aan den lijve hoe het leven er onmogelijk was geworden. Dat kan je in dit fotoalbum ontdekken.
Het was slechts een kwestie van tijd vooraleer de gestegen prijzen, de gedaalde lonen, en het gebrek aan water en elektriciteit van dit gezin vluchtelingen zouden maken. Daarom moest ook Nuri zijn geliefde vaderland achterlaten en naar Istanboel vluchten. Het oude Syrische huis is nu misschien voorgoed ontzield. De oude man die zijn leven lang op het Syrische platteland en in een klein stadje leefde, brengt nu zijn lege dagen door in een leeg appartement in de Turkse megastad Istanboel. Maar bij dat ongeluk kwam een geluk. Zo kon Nazmiyah immers voor het eerst in drie jaar haar vader terugzien. Hier het emotionele moment op camera vastgelegd.
Als je elkaar na drie jaar voor het eerst ziet, dan ga je samen zitten en begin je te vertellen (hoofdfoto).
‘De hoop dat deze heuglijke dag ooit nog zou komen, had ik al opgegeven’, zegt Nazmiyah. ‘Er is geen dag in een mensenleven waarop je zoveel moois bij elkaar ziet. Iedereen weer samen. Mijn zussen, mijn vader, mijn schoonmoeder. Misschien had ik hen nooit meer gezien.’ Toch is de gezinshereniging slechts een vakantie. En na de vakantie moet Nazmiyah weer naar België, en moeten haar vader en zussen in Turkije blijven.
Ook oma is na een heel leven in een klein Syrisch dorpje naar metropool Istanboel gevlucht. ‘Hier in Istanboel hoor ik weer de oproep tot het gebed uit de moskee, dan voel ik me meer thuis dan de voorgaande jaren in Syrië’, zegt ze. ‘Want in Syrië was er geen elektriciteit, en dus ook geen oproep tot gebed. We hebben ons dorp Gorda achtergelaten, nadat jullie naar Turkije en Europa waren gevlucht. Zonder familie heeft Gorda geen ziel. Hier kan ik tenminste de stem van mijn kinderen horen. In Gorda moest ik een half uur wandelen om naar een plaats te gaan waar er ontvangst was om via de gsm naar Turkije te kunnen bellen, als er al elektriciteit was. Ik heb Gorda achtergelaten na meer dan 75 jaar. En toch, overdag ben ik in Istanboel bij mijn kinderen, maar ’s nachts, als ik alleen ben, reis ik in mijn dromen weer naar Gorda. Dan zie ik mijn man. Meestal zegt hij niks. Hij is druk bezig. Vol leven. Op een keer zei hij: “Gooi de oude schoenen weg.” Ik denk dat hij bedoelde dat ik hem moest loslaten en een nieuw leven moest beginnen. Hij is begin vorig jaar overleden.’
In de meeste gesprekken staat het onderwerp geld centraal. ‘Verkoop al je olijfbomen vooraleer PKK ze in beslag neemt’, zegt Roni. ‘Er gaan verhalen rond dat PKK in Syrië de olijfbomen en gronden van emigranten in beslag neemt. Wacht niet tot de oorlogvoerende partijen onze eigendommen en vermogens afnemen. Ons huis hadden we ook veel sneller moeten verkopen, maar dan werd het gebombardeerd door Assad en was de waarde in één klap weg.’
‘We hadden voorzichtiger moeten zijn met het geld van de familie, dan hadden we nu nog iets over gehad. Kijk nu, hoe jullie van 7 uur ’s morgens moeten werken als slaven. Kijk hoe jullie hier leven, in een leeg appartement zonder meubels, er liggen enkel wat matrassen op de vloer. En jullie zijn in de wolken als we gewoon een frigo kopen’, zegt Nazmiyah.
‘Vergeleken met Syrië leven we hier in luxe, ook al is het een leeg appartement en kunnen we amper de huur betalen. Hier kunnen we met een knop het licht aandoen en komt er water uit de kraan. Dat is voor ons iets ongelooflijk geworden’, zegt oma.
‘Opa was een welgesteld man. De oorlog heeft de leegte gebracht en er was geen fundament meer om een nieuw leven op te bouwen. Ze hadden geen kapitaal over. De enige uitweg is hulp van buitenaf, of een smokkelaar betalen om naar Europa te gaan. Maar al hun geld gaat op aan de torenhoge huurprijs voor dit ongemeubelde appartement. Ze zullen jaren moeten sparen om smokkelaars te kunnen betalen, om te ontsnappen aan de slavernij: mijn tantes werken zich kapot gewoon om met de mond boven water te blijven. In het begin wilde ik nog nadenken over een oplossing, maar ik weet dat er geen oplossing is. Ik ben gestopt met mijn hoofd erover te breken, anders word ik depressief. Mijn familie is van welgesteld naar arm gegaan en ik kan er niks aan veranderen. Een uitweg uit de slavernij, of de kinderen naar school sturen, dat zijn grote, onbereikbare dromen geworden’, zegt Roni.
Pieter Stockmans 